Σε αναβρασμό βρίσκεται η αγορά ενέργειας λόγω των αυξανόμενων τιμών στη χονδρεμπορική αγορά, καθώς το τελεσίγραφο Χατζηδάκη, δεν απέδωσε τίποτα, το πρόβλημα στην αγορά Εξισορρόπησης δεν λύθηκε και οι εταιρείες προμήθειας και οι ΑΠΕ αναγκάζονται να πληρώσουν πολύ ακριβά τιμήματα.
Ήδη κάποιοι, στις 40 ημέρες που λειτουργεί το target model, έχουν χάσει 115 εκατ. ευρώ στην αγορά Εξισορρόπησης, που… με τον τρόπο που λειτουργεί δημιουργεί μεγάλες ανισορροπίες στην αγορά.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Volterra είναι η εταιρεία που έχει ήδη καταθέσει αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, ενώ ενδέχεται να ακολουθήσουν και άλλες εταιρείες προμήθειας με νομικές ενέργειες κατά παντός υπευθύνου, για τον καταλογισμό ευθυνών μιας κατάστασης που αυξάνει τα κόστη τους, άρα και αυτά του τελικού καταναλωτή.
Οι ανισορροπίες που έφερε το target model, εκτοξεύουν το συνολικό κόστος ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά και όπως πολλοί λένε, είναι ορατός ο κίνδυνος για «κανόνια» σε μη καθετοποιημένους προμηθευτές και αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος, ξεκινώντας από τη Μέση Τάση.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ότι ήδη ο κύκλος των αυξήσεων έχει ανοίξει, και κάποιοι προμηθευτές καταγγέλλουν συμβάσεις της μέσης τάσης (που είχαν τιμές στα επίπεδα των 53 έως 55 ευρώ ανά μεγαβατώρα), προκειμένου να τις αυξήσουν στα επίπεδα των 67 – 68 ευρώ, ώστε να είναι βιώσιμοι με τα νέα δεδομένα της αγοράς.
Στη χαμηλή τάση, δηλαδή στα νοικοκυριά, είναι θέμα χρόνου να έρθουν οι αυξήσεις, καθώς στα τιμολόγια πολλών εταιρειών οι ρήτρες δεν αφορούν μόνο την οριακή τιμή του συστήματος αλλά και το σύνολο του χονδρεμπορικού κόστους του ρεύματος, δηλαδή περιλαμβάνουν και τους λογαριασμούς προσαυξήσεων.
Μάλιστα κάποιοι κάνουν λόγο για έναν ακήρυχτο πόλεμο που πραγματοποιείται στην αγορά, για να εξαφανιστούν οι μικρές εταιρείες και να μείνουν μόνο οι τέσσερις καθετοποιημένoι παραγωγοί-προμηθευτές, ώστε να υπάρξει ξεκαθάρισμα και συγκέντρωση της αγοράς.
Είναι φανερό ότι, ευνοημένοι από τη συγκυρία, οι καθετοποημένοι όμιλοι μπορούν είτε να παραμείνουν ανταγωνιστικοί και να αυξήσουν τα πελατολόγιά τους, είτε να αυξήσουν τα κέρδη τους, όταν την ίδια στιγμή οι απλοί προμηθευτές θα αγωνίζονται να επιβιώσουν και να βρίσκουν ρευστότητα να πληρώνουν….την αγορά Εξισορρόπησης.
Καταγγελίες σε ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ
Η ΡΑΕ και ο ΑΔΜΗΕ έχουν γίνει δέκτες αναφορών και καταγγελιών εκ μέρους εταιρειών προμήθειας που τους προειδοποιούν ότι επιφυλάσσονται να ασκήσουν ένδικα μέσα λόγω της μεγάλης επιβάρυνσης που έχουν κατά τις πέντε εβδομάδες λειτουργίας των αγορών του target model, κυρίως από τις υψηλές τιμές που σημειώνονται στην αγορά εξισορρόπησης.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι η αγορά Εξισορρόπησης έχει κοστίσει ήδη 128 εκ. ευρώ στις 40 ημέρες που λειτουργεί το νέο σύστημα όταν για το σύνολο του 2019 το κόστος της ήταν 200 εκατ. ευρώ.
Μάλιστα την 5η εβδομάδα λειτουργίας του Τarget Μodel, το κόστος της αγοράς Εξισορρόπησης εκτοξεύτηκε στα 57 εκατ. ευρώ, όταν και τις τέσσερις πρώτες εβδομάδες μαζί είχε φτάσει αθροιστικά στα 71 εκατ ευρώ.
«Αν συνεχίσουμε έτσι, θα χρειαστεί να πληρώσουμε, οι εταιρείες προμήθειας 1 δισ. ευρώ το χρόνο για τις αποκλίσεις, των εκτιμήσεών μας. Όχι δηλαδή για το κόστος της ενέργειας, αλλά γιατί δεν προβλέψαμε με ακρίβεια τις ανάγκες μας!», σημειώνει εκπρόσωπος εταιρείας του κλάδου.
Τι άλλαξε και γιατί χάνονται δεκάδες εκατομμύρια
Το παράδοξο στον τρόπο που λειτουργεί το νέο σύστημα, είναι ότι πλέον κοστίζει πολύ ακριβά η αγορά Εξισορρόπησης και οι εταιρείες προμήθειας πληρώνουν όχι μόνο το κόστος για την ενέργεια που αγοράζουν, αλλά και πολύ υψηλό κόστος για τις αποκλίσεις, τη διαφορά της πραγματικής ενέργειας που αγόρασαν σε σχέση με αυτό που είχαν προβλέψει στην προημερήσια αγορά.
Αγορά Εξισορρόπησης υπήρχε και στο προηγούμενο μοντέλο, πριν το target model, αλλά με πολύ χαμηλότερο κόστος. Για παράδειγμα, πριν την 1η Νοεμβρίου η αγορά εξισορρόπησης επιβάρυνε με 4,67 ευρώ / Mwh επιπλέον την Οριακή Τιμή Συστήματος.
Όπως φαίνεται στην εβδομαδιαία εκκαθάριση, του ΑΔΜΗΕ, για την εβδομάδα 30 Νοεμβρίου – 6 Δεκεμβρίου, το συνολικό κόστος εξισορρόπησης ήταν στα 43,37 ευρώ η μεγαβατώρα, όταν η αντίστοιχη μεσοσταθμική τιμή στην προημερήσια αγορά (DAM) είχε διαμορφωθεί την ίδια περίοδο στα 66,18 ευρώ.
Δηλαδή το κόστος στην Αγορά Εξισορρόπησης (Balancing Market) αντιστοιχούσε σε περίπου το 66% της αξίας στην Ημερήσια Αγορά ( DAM).
Τα παράδοξα
Στην αγορά εξισορρόπησης, οι μονάδες παραγωγής ενέργειας, εισπράττουν μέχρι και 4.000 ευρώ/mwh αν τους ζητηθεί να κάνουν ανοδική εξισορρόπηση (να δώσουν παραπάνω ενέργεια από ότι είχε προβλεφθεί στην προημερησίας αγορά) και έως 300 ευρώ/mwh για την καθοδική εξισορρόπηση ( αν δώσουν λιγότερη ενέργεια από ότι είχε προβλεφθεί).
Στο παραπάνω γράφημα, φαίνονται στην μπλε γραμμή μέχρι που έφτασαν οι τιμές για την ανοδική εξισορρόπηση, δηλαδή το πόσο ζήτησαν και εισέπραξαν οι μονάδες φυσικού αερίου που παρέχουν την υπηρεσία αυτή όταν τους ζητείται να εγχύσουν παραπάνω ενέργεια από όση αρχικά είχε προγραμματιστεί και την είχαν προπληρωθεί στην προημερήσια αγορά.
Το επιπλέον αυτό κόστος, δεν δημιουργεί πρόβλημα στους 4 καθετοποιημένους ομίλους στην αγορά, που ταυτόχρονα είναι παραγωγοί ενέργειας και προμηθευτές, την Protergia, την HΡΩΝ, την Elpedison και τη ΔΕΗ, καθώς οι απώλειες από τη μια δραστηριότητα (την προμήθεια), είναι πολλαπλάσιο κέρδος για την άλλη (την παραγωγή).
Αντίθετα σε δεινή θέση βρίσκονται οι μη καθετοποιημένοι ενεργειακοί παίκτες, όπως οι NRG, Zenith, Volterra, Watt and Volt που είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν πολύ ακριβά την ενέργεια που αγοράζουν (H NRG ανήκει στην Motor Oil, η Zenith είναι Ιταλικών Συμφερόντων, η Volterra ανήκει στην Οικογένεια Ιωάννου της Αβαξ και η Watt and Volt στην Οικογένεια Παπαναγιώτου).
Επίσης δημιουργεί πρόβλημα και στους παραγωγούς ΑΠΕ, οι οποίοι καθώς δεν μπορούν να προσδιορίσουν με ακρίβεια την ποσότητα της ενέργειας που παράγουν, πληρώνουν και αυτοί ακριβά την Αγορά Εξισορρόπησης, η οποία απειλεί και τη δική τους βιωσιμότητα.
Μάλιστα γι αυτό πρόσφατα ο Σύνδεσμος Φωτοβολταϊκών (ΣΠΕΦ) είχε καλέσει τον ΔΑΠΕΕΠ να ασχοληθεί επισταμένα με τις προβλέψεις παραγωγής στις ΑΠΕ για να μειωθούν οι αποκλίσεις και το μεγάλο κόστος τους.
